تکنیک های مشاوره تحصیلی و پیشرفت درسی دانش آموزان
امروزه پیشرفت تحصیلی یکی از شاخص های مهم در ارزشیابی است.
بدون شک در دنیای پیشرفته امروزی یکی از علائم موفقیت فرد، پیشرفت تحصیلی است که بدون آن توسعه و ترقی هیچ کشوری امکانپذیر نخواهد بود.
یکی از عوامل بسیار موثر در پیشرفت تحصیلی، مشاوره تحصیلی است.
مشاوره تحصیلی به دو صورت گروهی و فردی انجام می شود و در واقع نوعی رابطه یاورانه فردی و گروهی است که به افراد در شناخت توانایی استعدادها و شیوه های یادگیری، برنامه ریزی، انتخاب رشته تحصیلی و حل مشکلات آموزشی و انضباطی کمک می کند تا در نهایت آن ها بتوانند توانایی های خود را شکوفا سازند و از امکانات موجود بهره مند شوند.
تکنیک های مشاوره تحصیلی
ویژگی های یک مشاور تحصیلی خوب
یک مشاور تحصیلی نقش بسیار پررنگی در پیشرفت تحصیلی افراد دارد و همانطور که اشاره کردیم وظایف مهم و متعددی دارد، بنابراین تسلط بر تمام یا بخش اعظمی از تکنیک های مشاوره تحصیلی از اصلی ترین و مهمترین ویژگی های یک مشاور تحصیلی خوب است.
تکنیک های مشاور تحصیلی تنها شامل برنامه ریزی صرف برای چگونگی درس خواندن فرد نمی باشد، چرا که برنامه ریزی مطالعاتی به موارد دیگری از جمله شرایط محیطی و خانوادگی فرد و یا ویژگی های شخصیتی فرد نیز وابسته است، بنابراین نیاز است که مشاور بتواند موارد مختلف را ارزیابی کند و با توجه به آنها برنامه ریزی های لازم را انجام دهد.
به عنوان مثال گاهی ممکن است مشاور با دانش آموزی سروکار داشته باشد که آن دانش آموز اعتیاد به فضای مجازی و استفاده بی مورد از تلفن همراه داشته باشد و ترک این عادت برای وی بسیار سخت باشد.
از طرفی ممکن است دانش آموز در فضای خانوادگی مناسبی قرار نداشته باشد و یا از نظر شرایط اقتصادی ضعیف یا متوسط رو به پایین باشد.
تکنیک های مشاوره تحصیلی – عادات نامناسب دانش آموزان
مشاور باید بتواند تمام این موارد را مورد بررسی قرار دهد و اگر دانش آموز عادت های نامناسبی دارد به او در چگونگی ترک این عادت های نامناسب کمک کند و راهنمایی های لازم را به او بدهد و اگر دانش آموز مشکلات اقتصادی دارد بتواند با توجه به توان و بودجه دانش اموز منابعی را به او معرفی کند و راه هایی را به او پیشنهاد کند که فرد بتواند در آن شرایط به بهترین نتیجه ممکن دست پیدا کند و فعالیت هایش بالاترین میزان بازدهی را داشته باشد.
تسلط بر چگونگی ارائه مطالب انگیزشی برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان نیز از دیگر تکنیک های مشاوره تحصیلی است. همانطور که همه ما می دانیم ناامید شدن افراد در شرایط آمادگی برای کنکور امری کاملا طبیعی است و بسیاری از دانش آموزان هر چند وقت یکبار ممکن است با چنین احساساتی روبرو شوند، یک مشاور تحصیلی خوب به خوبی می تواند امید و انگیزه را به فرد باز گرداند.
در کنار تمام موارد اشاره شده یک شرط لازم نیز وجود دارد و آنهم تسلط مشاور بر سرفصل های رشته مورد نظر دانش آموز و آگاهی از مباحث سخت و آسان آن رشته تحصیلی است.
فرض کنید که شما دانش آموز رشته تجربی هستید و قصد دارید برای دریافت مشاوره تحصیلی به مشاور مراجعه کنید، اگر مشاور شما رشته ای متفاوت با شما را گذرانده باشد و تسلط کافی بر مباحث دروس تجربی نداشته باشد قطعا نمی تواند برنامه ریزی مناسبی همسو با رشته تحصیلیتان ارائه دهد.
برنامه ریزی یکی از تکنیک های مشاوره تحصیلی
با توجه به موارد شرح داده شده واضح است که مشاور باید برنامه متناسب با هر فرد را جداگانه تنظیم کند و اگر مشاوری یک برنامه واحد و از پیش تعیین شده برای همه تدارک ببیند نمی توان خیلی به آن برنامه امیدوار بود.
رابطه ی مستمر و پی در پی مشاور با دانش آموز نیز اهمیت ویژه ای دارد.
مواردی که بیان شد از جمله موارد مهمی است که در امر برنامه ریزی تحصیلی نیاز است که مشاوران و دانش آموزان به آن توجه کنند.
در ادامه قصد داریم برخی از تکنیک های مطالعاتی را نیز برای شما دانش آموزان عزیز توضیح دهیم تا در کنار استفاده از نکات بیان شده برای انتخاب مشاور بتوانید خودتان نیز با استفاده از این تکنیک ها عملکرد تحصیلی تان را بهبود ببخشید.
شیوه های صحیح مطالعاتی
-
محیط مطالعه
زمانی که قصد داریم به مطالعه بپردازیم قبل از شروع مطالعه نیاز است که یک محیط مطالعه برای خودمان در نظر بگیریم.
محیط مطالعه بسیار مهم است و می تواند نقش موثری در روند مطالعاتی ما داشته باشد.
اول اینکه دقت کنید جایی را برای مطالعه انتخاب کنید که عاری از وسایلی باشد که جلب توجه می کنند. مثلا اگر میز مطالعه دارید میزتان را جایی از اتاق قرار دهید که دیوار روبرویتان ساده باشد و حواس شما را پرت نکند.
دمای مناسب و نور کافی مکان مطالعه نیز بسیار حائزاهمیت است.
همچنین به این نکته توجه کنید که مکان مطالعه باید فقط مختص به مطالعه باشد و از قرار دادن تلفن همراه، لپتاپ یا هر وسیله دیگر و همچنین غذا خوردن در آن مکان خودداری کنید.
در واقع نیاز است که شما ذهنتان را نسبت به آن مکان خاص شرطی کنید، جوری که با نشستن در آن مکان تنها چیزی که به ذهنتان می رسد درس خواندن باشد نه فعالیت های جانبی دیگر، همچنین از مطالعه در رختخواب و به حالت دراز کش نیز خودداری کنید.
-
تغذیه
در هنگام مطالعه، امتحانات و کنکور مراقب تغذیه خود باشید.
زمانی که در حال مطالعه هستید سعی کنید همیشه یک خوراکی شیرین مثل کشمش یا خرما برای جلوگیری از کاهش قند خون کنار خود داشته باشید.
مصرف سبزیجات، میوه، تخم مرغ و لبنیات بسیار مهم است و در رژیم غذایی خود باید به مصرف اینگونه مواد غذایی توجه کنید.
روزانه به میزان کافی آب بنوشید و همینطوردر طول روز از نوشیدنی های مختلف استفاده کنید.
مصرف شکلات تلخ نیز می تواند تا حدود زیادی در افزایش انرژی و قدرت توجه و تمرکز شما موثر باشد، مصرف ۱۵ گرم شکلات تلخ به صورت روزانه توصیه می شود.
سعی کنید ویتامین های بدنتان را از طریق آزمایش چک کنید و اگر بدنتان کمبود ویتامین دارد با تجویز پزشک قرص های مولتی ویتامین را برای جبران کمبود ویتامین خود استفاده کنید. کاهش ویتامین هایی مثل ویتامین دی و فقر آهن به شدت بر میزان انرژی شما تاثیر گذار است.
-
خواب
به هیچ عنوان از زمان خواب خود کم نکنید و سعی کنید ساعت خواب منظمی داشته باشید، خواب ناکافی و نامنظم می تواند باعث کاهش قدرت تمرکز و توجه و در نتیجه کاهش قدرت یادگیری شود.
-
تفریح
برخی افراد در زمان برنامه ریزی برای کنکور از خود انتظار دارند که به مانند یک ربات عمل کنند و بدون هیچ تفریحی فقط به درس خواندن بپردازند ولی این کار امکانپذیر نیست و مغز شما خیلی زود خسته خواهد شد. بنابراین سعی کنید برنامه های تفریحی را حتما در نظر داشته باشید و به ذهنتان استراحت دهید.
ارتباط خود را با دنیای بیرون به طور کامل قطع نکنید، بلکه سعی کنید آن را مدیریت کنید. شاید تصمیم بگیرید در زمان آمادگی برای کنکور به طور کلی از فضای مجازی فاصله بگیرید ولی بهتر است این کار را نکنید، بهتر است به جای حذف تمام برنامه ها یا کنار گذاشتن تلفن همراه به طور کامل، برای استفاده از آن برنامه ریزی کنید و روزی نیم ساعت یا حداکثر یک ساعت را به آن اختصاص دهید.
صحبت کردن با دوستان به شما انرژی می دهد بنابراین ارتباطتان را با آنها حفظ کنید.
فیلم دیدن، ورزش کردن را حتما در برنامه های تفریحی خود قرار دهید.
درست است که زمان کنکور دوره حساسی است و طبیعتا زمان های خالی شما محدود خواهد شد ولی این به معنی قطع کامل برنامه های تفریحی شما نیست، سعی کنید زمانتان را مدیریت کنید و به فعالیت های تفریحی خود حتی به میزان کم اهمیت دهید.
-
به صورت صحیح مطالعه کنید
قبل از هرچیز، متناسب با توانایی ها و پشتکار و خواسته هایتان برای خود هدف (اهداف کوتاه مدت و بلند مدت) تعیین کنید و با توجه به هدفتان برنامه ریزی کنید.
طبق برنامه ریزی درس بخوانید و نظم داشته باشید و زمان مشخصی را برای درس و استراحت خود داشته باشید.
هر ۴۵ دقیقه مطالعه یک ربع استراحت کنید و بعد از ۴ ساعت مطالعه، یک استراحت حداقل یک ساعته داشته باشید.
برای خود زمان تعیین کنید و خود را مقید کنید که مثلا یک بخش ۲۰ صفحه ای از عربی را در ساعت مشخصی بخوانید و تمام کنید (یعنی یک برنامه ریزی حجمی و اجباری داشته باشید).
در مطالعه یک درس خاص افراط نکنید و فقط دروس مورد علاقته تان را مطالعه نکنید، سعی کنید درس هایی را که به آن ها علاقه کمتری دارید و یا تسلط ندارید را هم حتما مطالعه کنید تا بتوانید به تعادل برسید.
اگر درسی را سخت متوجه میشید می توانید آن را بلند بخوانید. البته در موارد عادی به هیچ عنوان مطالعه با صدای بلند توصیه نمی شود، چون این کار انرژی زیادی از شما می گیرد و باعث خستگی زودهنگام شما می شود، ولی زمانی که درسی را متوجه نمی شوید بلند خواندن می تواند به شما کمک کند، چون علاوه بر حس بینایی، حس شنوایی شماهم درگیر می شود و در نتیجه میزان یادگیری شما افزایش می یابد. اگر در حین بلند خواندن شروع به نوشتن هم بکنید نتیجه بهتری دریافت خواهید کرد.
مطالعه مفید
به صورت پویا و فعال مطالعه کنید، یعنی نکته برداری، علامت زدن مطالب مهم و خلاصه برداری داشته باشید.
مرور درس را فراموش نکنید و این نکته را در نظر بگیرید که مطالب برای وارد شدن به حافظه بلند مدت نیاز به تکرار و تمرین و مرور پیوسته دارند. (بعد از اولین مطالعه یک روز بعد درس را مرور کنید و بعد ۱۰ روز بعد مجدد درس را مرور کنید و بعد از آن یک ماه بعد و ۴ ماه بعد)، اگر در مطالعه اول خلاصه نویسی خوبی از مطالب داشته باشید به راحتی می توانید دروس را از روی خلاصه هایتان مرور کنید و البته بهتر است که از خلاصه های خودتان استفاده کنید نه شخصی دیگر.
عملکردتان را ارزیابی کنید و پیشرفتتان را بسنجید. این کار از طریق تست زدن امکانپذیر است. تست زدن ضمن کمک به شما در ارزیابی خودتان به شما در تثبیت یادگیری و همینطور فهم نکات پر اهمیت کمک می کند.
سعی کنید از دیگران کمک بگیرید و همینطور یک رقیب هم سطح برای خودتان داشته باشید و با او در ارتباط باشید، این کار باعث می شود که خود را در رقابت با آن شخص موظف به مطالعه و پیروی از برنامه درسی خود بکنید.
برای خودتان تشویق در نظر بگیرید، مثلا به خود بگویید اگر امروز بتوانم ۸ ساعت کامل درس بخوانم می توانم یک قسمت از فیلم مورد علاقه ام را ببینم یا می توانم با دوستم به بیرون بروم.
از بالاترین میزان بازدهی خود استفاده کنید و سعی کنید زمان هایی که بیشترین بازدهی را دارید دروس مهم و دشوارتر را مطالعه کنید.