مواد مخدر، عوارض، علائم و نحوه درمان
امروزه در میان افراد جامعه مصرف مواد مخدر به حد زیادی افزایش یافته است و افراد آگاهی های لازم را در این زمینه ندارند و به همین دلیل برای آن که از اعتیاد خود و فرزندشان پیشگیری نمایند باید اطلاعات خود را در این خصوص افزایش دهند.
بسیاری از افراد بر این باورند که مواد اعتیاد آور، مخدر می باشند اما مواد مخدر گروه خاصی هستند که اعتیاد آورند. این مواد از خشخاش به دست می آیند که آن ها را به نام افیون و شبه افیون می شناسند.
هنگامی که این مواد استفاده می شود در فرد احساساتی مانند بی حسی، کرختی، تسکین درد و خواب آلودگی ایجاد می کند و فردی که به مواد مخدر اعتیاد پیدا می کند دچار وابستگی جسمی و روانی شده و به همین دلیل ترک آن به تنهایی امکان پذیر نمی باشد و باید از متخصص کمک بگیرد.
در ادامه این مقاله به بررسی و معرفی مواد افیونی و شبه افیونی، عوارض مصرف، علائم و نشانه های وابستگی به مواد مخدر می پردازیم تا در این زمینه اطلاعات شما افزایش یابد.
مواد مخدر در تعریف عمومی و تخصصی
در تعریف عمومی، مردم به همه موادی که وابستگی جسمی و روانی به وجود می آورند و به عبارتی باعث می شوند تا فرد به آن مواد اعتیاد پیدا کند. بر اساس تعریف تریاک، شیشه، هروئین، ماریجوانا، حشیش، مواد توهم زا و الکل همگی مواد مخدر می باشند.
اما در اصطلاح تخصصی و دارو شناسی مواد مخدر تعریف نوع دیگری تعریف می شود و متخصصان به مواد افیونی که به صورت طبیعی از گیاه خشخاش به دست آمده باشد یا به صورت صنعتی در آزمایشگاه ایجاد شده باشد، مخدر می گویند. که از آن می توان به تریاک، شیره، سوخته، هروئین، ترامادول و متادون اشاره کرد.
در این مقاله منظور از مواد مخدر افیون ها و شبه افیون ها می باشند.
مواد مخدر افیونی و شبه افیونی
موادی که از خشخاش به دست می آیند به عنوان مواد مخدر شناخته می شوند و ماده ی اصلی همه این مخدر ها مورفین می باشد. و میزان خلوص و مقدار مورفین در این مواد متفاوت است و به همین دلیل هر مواد علائم و نشانه های متفاوتی دارند، انواع مواد مخدر عبارت اند از هروئین، تریاک، شیره و غیره که هر کدام درصدهایی متفاوتی از مورفین را دارند.
به طور کلی مواد مخدر به دو دسته تقسیم بندی می شوند که عبارت اند از:
- افیون ها: موادی که به عنوان افیون ها شناخته می شوند مستقیما از گیاه خشخاش به دست می آیند و در تولید آن ها مواد صنعتی هیچ نقشی ندارد و نمونه هایی از آن ها عبارت اند از مورفین، تریاک و شیره.
- شبه افیون ها: از ترکیب مواد صنعتی با مواد مخدر شبه افیون ها به دست می آیند که می توان به مواردی مانند هروئین، متادون، ترامادول، بوپرونورفین یا ب ۲ و قرض دراگون نام برد.
مواد مخدر افیونی
یکی از دسته های مواد مخدر، افیون هایی هستند که از خشخاش به دست می آیند که در زیر نمونه هایی از آن را شرح داده ایم:
-
تریاک
تریاک ماده ای قهوه ای رنگ می باشد که از گل گیاه خشخاش به دست می آید رنگ این ماده به نوع و منطقه کشت آن بستگی دارد و میزان رنگ آن از قهوه ای روشن تا تیره متغیر می باشد و در تریاک مورفین وجود دارد و میزان مورفین آن ۱۰ الی ۱۶ درصد می باشد.
رایج ترین شیوه ای که تریاک را مورد استفاده قرار می دهند به صورت کشیدنی ( تدخینی) می باشد، در ایران بیشتر با استفاده از وافور، سیخ و سنجاق تریاک را می سوزانند و به وسیله یک جسم لوله ای دود آن را وارد سیستم تنفسی می کنند.
-
شیره
به سوخته و غلیظ شده تریاک شیره می گویند، شیره نسبت به تریاک قوی تر می باشد و به همین دلیل ترک کردن آن سخت تر خواهد بود، ابراز شیره کشی به صورت نگاری می باشد اما به وسیله سیخ و سنجاق، خوراکی یا حل کردن در نوشیدنی ها و مایعات مورد استفاده قرار می گیرد.
-
مورفین
به صورت طبیعی از گیاه خشخاش می توان به مورفین رسید این ماده بسیار مفید می باشد و برای این که شدت درد های جسمانی کمتر شود از آن استفاده می کنند، مورفین خاصیت آرام بخشی دارد و به همین دلیل توسط بسیاری از افراد مورد سوء استفاده قرار می گیرد اگر مورفین به صورت سرخود و یا بدون توجه به دستور پزشک مورد استفاده قرار گیرد با عوارض و آسیب های بسیاری همراه خواهد بود و مانند مواد مخدر وابستگی ایجاد می کند.
مواد مخدر شبه افیونی
اگر به مورفین ها مواد صنعتی و شیمیایی اضافه شود در این صورت مواد شبه مورفین ساخته می شود، اکثر مواد شبه افیونی که به صورت صنعتی ساخته می شوند خاصیت دارویی دارند به جز هروئین، این داروها برای کاهش درد ها شدید، درمان سرفه، درمان اعتیاد و غیره استفاده می شوند، در ادامه این مقاله به توضیحات بیشتری در مورد مواد شبه افیونی می پردازیم و در زیر نمونه هایی از آن را مشخص می کنیم.
-
متادون
زمانی که فرد معتاد می خواهد ترک کند در مراکز درمانی از متادون برای کاهش درد و کم کردن علائم ترک به صورت قرص و یا شربت برای بیمار تجویز می شود مصرف این مواد باید حتما در زیر نظر پزشک مورد استفاده قرار گیرد و اگر به صورت خودسرانه و یا در دوز بالا مصرف شود می تواند فرد را وابسته کند و اعتیاد دیگری را برای او به وجود آورد.
-
ترامادول
هنگامی که فرد دچار دردهای متوسط و شدید می شود از ترامادول استفاده می کند این دارو به صورت قرص وجود دارد و به عنوان تسکین دهنده مورد استفاده قرار می گیرد هم چنین می توان از آن برای به وجود آوردن حالات سرخوشی استفاده کرد و به همین دلیل بسیاری از افراد برای این که حالات خلقی خود را خوب کنند از ترامادول استفاده می کنند استفاده خودسرانه و بدون تجویز پزشک باعث می شود تا فرد از نظر روانی و جسمی به آن وابسته شود و در طول زمان مصرف میزانی که مورد استفاده قرار می گیرد افزایش یابد.
-
بوپرنورفین
بوپرنورفین را به عنوان ب ۲ می شناسند و این دارو به ترک افراد معتاد کمک می کند و جهت درمان مورد استفاده قرار می گیرد اما این دارو با متادون یک تفاوت اصلی دارد و بیمار باید زمانی که بوپرنورفین استفاده می کند به هیچ عنوان مواد مخدر استعمال نکند زیرا این دارو از گروه آگونیست ها می باشد و اگر همراه مواد مخدر استفاده شود علائم و نشانه های ترک اعتیاد را نشان می دهند و احتمال دارد فرد دچار سکته و مرگ شود. این دارو به صورت خودسرانه و بدن تجویز پزشک نباید مورد استفاده قرار گیرد چون وابستگی ایجاد می کند و اعتیاد آور می باشد.
-
هروئین
قوی ترین ماده مخدر هروئین می باشد که به وسیه عمل تقطیر به وجود می آید و با افزودن مواد شیمیایی از دو گروه استیل به مولکول مورفین تبدیل می شود. این ماده سفید رنگ و تلخ مزه می باشد و فروشندگان هروئین برای این که سود بیشتری عاید آن ها شود مواد افزودنی مانند شیرخشک، گچ و بکینگ پودر و غیره را به هروئین می افزایند و درصد خالصی آن را کم می کنند.
هروئین به صورت های مختلفی مورد مصرف قرار می گیرد و به صورت تزریق به درون رگ، بخار کردن یا کشیدنی و استنشاق از راه بینی مورد استفاده قرار می گیرد. روش تزریق از همه روش های دیگر خطرناک تر می باشد زیرا شدت و سرعت گذاری آن بر روی بدن بسیار زیاد است و تاثیر بیشتری بر روی بدن می گذارد و به همین دلیل احتمال دارد مصرف کننده اوردوز کند و یا با مرگ رو به رو شود.
-
کراک هروئین
کراک در اکثر نقاط دنیا از کوکائین به دست می آید و به عنوان ماده ای محرک و توهم زا مورد استفاده قرار می گیرد، اما در کشور ما بیشتر از فشرده شدن هروئین به دست می آید و به عنوان کراک هروئین معروف است و تاثیرات آن به مراتب از هروئین بیشتر بوده و خطرناک تر می باشد.
ترک کردن کراک بسیار سخت تر می باشد زیاد اعتیاد آن بسیار شدید است و هنگامی که فرد تصمیم به ترک داشته باشد نسبت به سایر مواد مخدر با علائم جسمانی و روانی بیشتری رو به رو می شود و به همین دلیل برای ترک کراک و رهایی از اعتیاد باید از متخصص کمک بگیرید تا زیر نظر او اقدامات لازم برای ترک به درستی انجام شود.
نشانه ها و علائم اعتیاد به مواد مخدر
وابستگی و اعتیاد به مواد مخدر به صورت تدریجی به وجود می آید زیرا افراد از مواد مخدر به صورت تنفننی استفاده می کنند و به مرور زمان میزان مواد و تعداد دفعات مصرف را افزایش می دهند که اعتیاد و وابستگی برای فرد به وجود می آورد.
اگر این بیماری زودتر شناسایی شود خانواده و خود فرد می توانند کمک کنند تا جلوی پیشرفت این بیماری را بگیرند و اقدامات لازم برای ترک آن را انجام دهند تا ترک راحت تر صورت گیرد و هم چنین در رفتار و ظاهر فرد تغییراتی به وجود می آید که باعث می شود تا فرد به موقع اعتیاد را تشخیص دهد و اقدامات لازم برای رهایی از آن را انجام دهد. در زیر نمونه هایی از علائم که اعتیاد به مواد مخدر را نشان می دهد را بیان می کنیم:
-
نشانه های ظاهری اعتیاد به مواد مخدر
- قرمزی چشم ها
- جای تزریق و کبودی بر روی دست ها
- تیرگی پوست
- کاهش وزن
- یبوست
- بی خوابی
- خارش
- تعریق
- کاهش اشتها
- تشنج
- و غیره
-
نشانه های رفتاری اعتیاد به مواد مخدر
- ترجیح تنهایی و انزوا
- نوسانات خلقی
- دزدی
- دروغ گفتن و انکار
- انجام ندادن مسئولیت ها و وظایفش
- افت تحصیلی
- بی حوصله بودن
- احساس خوشحالی و سرخوشی بی دلیل
- نشانه های روانشناختی
- مشکل در حافظه
- تغییر شخصیت
- افکار منفی و بدبینانه داشتن و سوء ظن و یا پارانویا
- افسردگی و اضطراب