کودکان با استعداد، طبق تعریف، “کسانی هستند که در زمینه های عقلی، خلاق، هنری، ظرفیت رهبری، یا رشته های خاص دانشگاهی قابلیت اجرائی بالایی از خود ظهور می دهند، و محتاج به خدمات و فعالیت هایی که رشد چنین قابلیت هایی معمولا توسط مدرسه فراهم نشده است.”
بیشتر بخوانید: تشخیص تیزهوشی (استعداد) کودک
تفاوت های بیولوژیکی
بین کودک با استعداد و کودکان تیپیکال یا نوعی، تفاوت های زیستی وجود دارد. به نظر می رسد کودک با استعداد، تولید سلولیِ پیشرفته ای دارد که همچنین فعالیت سیناپسیِ او را هم افزایش می دهد. همگی اینها به یک فرآیند فکریِ رو به افزایش علاوه می شود. به نظر می آید که عصب های داخل در مغزِ یک کودک با استعداد از نظر بیوشیمیایی بسیار بیشتر باشد و، در نتیجه، الگوهای مغزی که رشد می کنند قادر هستند افکار پیچیده تر را پردازش کنند. ظاهرا فعالیت کورتکس در پیش پیشانیِ مغز بیشتر است، که منجر به بصیرت و تفکر شهودی می شود. کودکان با استعداد، فعالیت موج آلفای بیشتری در مغزشان دارند. آنان نه تنها فعالیت موج آلفای سریع تری از کودکان تیپیکال یا نوعی دارند، بلکه آن را به مدت بیشتری هم نگه می دارند. این امر به آنها امکان یادگیری راحت تر و با تمرکز بیشتری را همراه با حفظ و یکپارچگی وسیع می دهد. تناوب های مغزیِ کودکِ با استعداد غالباً زیاد رخ می دهد، و همین امر به او اجازه ی تمرکز، توجه، پژوهش و بررسی می دهد.
لینک کاربردی: بسته ارزیابی شخصیت و هوش کودک
ویژگی های رایج
برخی ویژگی های عام هستند که ممکن است کودکِ با استعداد، صاحب آن باشد. کودک با استعداد ممکن است چنین باشد:
- خود تنظیم گر، مستقل، غالباً ضد اقتدارگرا.
- شوخ طبع در تقلید کاری
- قادر به مقاومت در برابر فشار گروهی، استراتژی که در ابتدا رشد یافته است
- انطباق پذیرتر و ماجراجوتر
- رواداری بیشتر با ابهام و زحمت
- رواداری کم برای ملال
- ترجیح پیچیدگی، بی تقارنی، پایانِ گشوده
- توانایی زیاد در تفکر واگرا
- حافظه ی بالا، توجه خوب به جزئیات
- زمینه ی دانش گسترده
- نیاز به دوره های اندیشه
- نیاز به جو حمایتی، حساس به محیط پیرامون
- نیاز به شناختگی، نیازمند فرصت فعالیت های شراکتی
- ارزش های زیباشناختیِ بالا، قضاوت زیباشناختیِ خوب
- آزادتر در پرورش یکپارچگیِ نقش جنسی؛ نبودِ احراز هویت کلیشه ایِ زنانه/مردانه.
تفاوت بین جنس ها
به هر حال، مطالعات نشان داده است که ویژگی های کودک با استعداد می تواند بر پایه ی جنس تفاوت کند.
در ادامه ویژگی های عام دختر بچه های با استعداد آمده:
- مدرسه، مخصوصا رشته های علمی، موسیقی و هنر را دوست دارد.
- معلمانش را دوست دارد.
- مرتبا اخبار و مجلات و دیگر دست نوشته های غیر الزامی را مطالعه می کند.
- در زمینه تئاتر و تولیدات موسیقی، فعال است.
- معمولا به موقع سر قرار حاضر نمی شود.
- او یک خیالباف روزانه است.
موارد زیر ویژگی های عامِ پسربچه های با استعداد است:
- از مدرسه خوشش نمی آید
- از معلمانش خوشش نمی آید و فکر می کند آنها جالب نیستند.
- تمرینات خانه را کم انجام می دهد.
- از آموزش فیزیکی بدش می آید و به ندرت قاطیِ ورزش های تیمی می شود.
- او به عنوان رادیکال تندرو و یا آدم غیر عرفی لحاظ شده است
- غالباً می خواهد تنها باشد تا افکار و علایق خودش را سو دهد.
ویژگی های عاطفی
کودک با استعداد همچنین سهم تنش های عاطفی خود را بروز می دهد. به حد کافی جالب توجه است که به نظر می رسد مطالعات بتواند پیش بینی کند که کودک با استعداد در واقع چه بسا خودخواهی کمتری نسبت به کودک متوسط دارد. به نظر می آید همبستگیِ مستقیمی بین انتظارات بالا که کودک مستعد برای خودش دارد، با اهداف غیرواقعیِ که او برای آن می کوشد وجود داشته باشد. این وضعیت میل به ایجاد اضطراب دارد، طوری که کودک با استعداد خودش را غیرواقع بینانه درمی یابد.
منبع : کودک با استعداد کیست؟